Feb 16, '11 7:59 PM for everyone

.
.

.

.
Nhà rơm trên tòan thế giới. Bài 2. Kiến trúc sư Dương mạnh Tiến, AIA.
.

Nhà bằng rơm - bài 2
.


Nhà bằng rơm, thực ra chỉ có bên trong tường là bằng rơm, rơm được nén lại thành từng bành, xếp lên nhau xen kẽ như những viên gạch lớn xếp chồng lên thành tường, sau đó mặt ngoài được tô hồ nhiều lớp trên mặt lưới kim khí, gắn vào tường rơm. Bên trong nhà, tường cũng được tô hồ cement, hay hồ bằng đất bùn, dùng đất có ngay tại chỗ
.
.


.

A Vietnam style straw bale house for the rural, agricultural area. Using local thatch roof in deep thickness or metal roof.
.

Một kiểu nhà VN, tường có thể làm khung tre, bện rơm và bùn bên trong, ép lại. Hoặc dùng rơm rời được ép chặt lại thành bành bằng một máy ép thủ công nào đó, rồi xếp lên như tường rơm bên Mỹ. Phần tường bên ngoài được tô hồ xi măng, lên trên lưới sắt chuồng gà, cần nhất là tường phải có những lằn kẻ, control joints hay gọi là những lằn kiểm soát nứt, vì hồ, vữa tô trên mặt tường sẽ bị co giãn theo nhiệt độ thay đổi, những lằn nảy sẽ được kẻ liên tục theo các khung cửa sổ, nối chiều cao vào đầu khung cửa.. vv, nghĩa là tạo đường nét liên kết giữa các thành phần của tường thành sự liên hợp mỹ thuật của đường nét KT.. Ngoài ra, sau này khi tường bị rung chuyển bởi các lực xô đẩy như gió bão, động đất, các lằn kẻ sẽ kiểm soát được các sự nứt xẩy ra tại đó, hơn là mặt hồ sẽ bị nứt lung tung.
.
Nhìn vào hình thiết đồ của tưởng rơm bên dưới sẽ thấy nhiều chi tiết, trên mặt cắt đứng đó có nhiều vật liệu cách nhiệt cho hợp với khí hậu và luật xây cất cuả Mỹ, phần cách nhiệt này có thể bỏ hay giảm bớt tại VN.
.

Mái nhà dĩ nhiên bằng rơm để đi với tường rơm, tuy nhiên nếu sợ cháy, mái ngói, mái tôn dợn sóng, mái kim khi đều thích hợp, tuỳ theo chi phí dự định. Mái có những khe thông hơi hai đầu hồi vách, và mái trước, mái sau, đễ tạo thêm chi tiết kiến trúc, giảm lại khoảng rộng rãi của mái nhà, tạo ra những luồng gió đi ngang mọi chiều, đẩy hơi nóng ra ngoài.
.

Kiểu nhà này mang đường nét giản dị thuần tuý VN, rất đơn giản, cũng có thể xây tại Mỹ, những nơi ngoài VN, chỉ cần giảm thiểu chút chi tiết qúa VN, cho khỏi cách biệt với nhà hàng xóm. Kiểu nhà này cũng có thể dung hoà với kiểu nhà thông dụng trên xứ Mỹ, nhà cũng không khó bán lại, vì khác biệt kiểu.
.

Southern California, phía nam tiểu bang Cali đang cháy mạnh, những đám cháy từ bụi rậm nơi trống sau nhà, nơi những nhà dân ở trên sưởn đồi gần những thung lũng đầy bụi rậm khô, gió Santa Ana làm lửa lan mạnh, tàn lửa bay đi làm cháy mái nhà, cháy những giàn khung cây làm sàn ngồi chơi ngắm cảnh rồi cháy rụi nguyên nhà. Nếu xây kiểu nhà VN bằng rơm như trên vói mái ngóí, hay mái kim khí, không bắt cháy .. thì nhà khác cháy chứ nhà rơm này không cháy ??? khó tin ?? nhưng mà thật.
.
Muốn cháy qua tường rơm được tô hồ xi măng hai mặt, lửa phải có cơ hội đi xuyên qua lớp hồ dầy cỡ 2cm bên ngoài, rùi phải mất 2 tiếng đồng hồ cháy tiếp, vì bên trong khối rơm ép chặt, không có không khí nên lửa rất khó cháy bùng, chỉ âm ỉ... rơm rời thì bùng cháy, chứ rơm nén thì cháy tất chậm, không dễ cháy như những nhà cây thông thường trên xứ Mỹ này. Coi như tường bằng bành rơm có thể chịu cháy được hai tiếng mới xụp đổ, đủ thời gian để thoát hiểm và chữa cháy.
.
Nếu nhửng phần khung cây sườn nhô ra ngoài của mái che cửa sổ, dàn bông, được giảm bớt, hay thay bằng khung sườn sắt.. thì nhà rơm .. hi hi .. rất khó cháy.

.

.

Above sketch shows the typical wall bearing wall section of a bale house. The tension steel bars help to keep the bales in place, not tip over at top. Other option is using bamboo sticks pinned in bales, or just tied up bales from the bottom slab up to the wall head by wires, anchored down at the floor slab level.
.

Thiết đồ của tường rơm, hình trên, khung mái bằng gỗ, gác trên đầu tường. Có thể bỏ cột vào trong giữa tường để chịu thẳng lực khung mái, coi như nhà cột và đà, còn dùng tường để chịu đựng lực mái tryền xuống, thì trên đầu tường rơm gắn thêm đà cây ép tường xuống trước khi để khung mái lên.
.

.
.

.

The bale houses come with very thick walls, that reduce the usable floora area. To gain back those walls area, one solution is using the spaces above top bale walls as shelving. The roof rafters, roof beams are lifted up bay a short convention wood walls, filled by the regular batt insulation. Wall lighting provided in this wall recessed shelves could be the hight light of the house interior.
.
.

.
I think of a system using the hybrid bale-concrete wall panels. Those panels are casted flat then raising and lifted up by crane. Put in place, the heavy sturdy wall couls support a three level house with a half basement. The anchor walls in basement will have concrete cast on both sides to stop underground moisture.
.
.

Vì tường rơm rất dầy, sẽ chiếm một diện tích nhà, dùng cho kiến tạo. Để lấy lại một phần diện tích bị mất vì tường quá dầy này, một giải pháp là nâng cao mái nhà lên, dùng khoảng trống trên đầu các tường dầy làm kệ để đồ trên đó. kèm theo các đèn hắt ánh sáng lên trần, có thể lại là một diểm thích thú trong nội thất.
.


Kiểu nhà VN thứ hai, bị ảnh hưởng cuả khu phố Hội An, hay phố Hà Nội. Nhà rơm chỉ thích hợp cho nhà rời riêng rẽ. Kiểu trên, nhà cao, có gác lửng bên trong.
.
One sample of Vietnam style of the old tradition architecture, could be similar to those acient houses in the old town quarter of Hanoi, or in the old town of Hoi An, in the central coast of Vietnam.
.
.




.
Above sketch is one house, designed for myself. Thick bale walls, all glazing wall on the south side, step roof of bales for insulation and the grow base of the living rơof with vegetation and hopefully bale mushroom will grow. The roof structure is heavily design to take care the extra load of bales.
.

Còn đây là kiểu nhà cho tui, ấp ủ nhiều năm rùi, passive heating, passive cooling và solar electric panels. Dùng sưởi, làm mát kiểu thụ động, dùng bảng thu điện từ ánh sáng mặt trời gắn trên mái nhà...
.
Mặt chính nhà quay về hướng nam, mặt trời trên bắc Mỹ, chiếu vào nhà muà đông theo hướng nam, từ đông qua tây vì bắc Mỹ ở trên cao của đường xích đạo, nên mặt trời xiên góc thấp chiếu vào nhà theo mặt hướng nam, chứ không đi thằng trên đỉnh đầu từ đông qua tây như ở VN.
.
Phiá trước là phần cao 2 tầng, bên trong trống, là phòng khách, ăn, bếp, sinh hoạt hàng ngày, mặt phía nam, toàn kiếng, kéo lên xuống, hai lớp cách nhiệt, để nhận ánh sáng mặt trời chiếu vào làm nóng ấm nền nhà, chỗ này vào muà đông coi như nhà kiếng, green house, đề trồng cây nhiệt đới như chuối, hay hoa quả như cà chua. Phiá trước kiếng, muà hè che bởi dàn nho bên trên cao che nắng hắt vào nhà để giảm nhiệt, đến mùa đông thì dàn nho sẽ trụi lá để cho nắng xuyên vào làm ấm nhà. Đó là sưởi ấm thụ động bằng ánh nắng mặt trời.
.
Phần trên nóc nhà, được vẽ kiểu hình bực thang, lên cao theo chiều cao của bành rơm, mái nhà bằng ván ép lớp dưới cùng, nằm trên những đà khung tiền chế bằng cây (TGI I beam), đặt gần nhau để chịu sức nặng của những bành rơm đặt lên trên đê cách nhiệt, độ cách nhiệt có thể là R45. Một lớp cao su nguyên mảng lớn (single ply roofing) dùng lợp mái nhà chống thấm nước, đây là phần chính của mái, dốc chừng 2%, theo hình bực thang và tận cùng bằng máng dẫn nước xuống đất. Trên lớp mái cao su, có một lớp màng chống rễ cây xâm nhập làm hư mái cao su.
.
.

.


Các bành rơm đặt lên trên cùng, thêm một lớp đất mỏng là các loại cây nhỏ như rau, cây bò, rau để ăn được trồng lên, nấm rơm cũng sẵn sàng mọc lên do nền rơm có sẵn. Nước mưa sẽ ngấm lên mái vườn này, gọi là living roof, mái có sự sống, hay mái xanh tươi, nước mưa sẽ không tràn xuống đất gây ngập lụt khi mưa lớn.
.
Và như vậy, một cái vườn nho nhỏ trên mái nhà là nơi có thể picnic, trải khăn ra làm bữa ăn ngoài trời, hay nằm phơi nắng những ngày hè êm ả .. và mái nhà đầy cây cỏ hoa lá này sẽ cung cấp đường, mật ngọt cho ong và chim, và buồn như con chuồn chuồn cắn rún nữa. Vườn trên mái này sẽ đầy hoa, giảm độ nóng của mặt trời chiếu xuống, không hắt dội nóng ra chunh quanh, làm nhà mát muà hè, ấm muà đông, giảm lượng điện chạy máy lạnh, quạt hay phải đốt nhiều gas sưởi ấm vào muà đông.
.

Muà hè ta lên đó, thả cánh diều .. ngước nhìn trời xanh qua gió.. mơ mộng vế cánh phượng rực đỏ bầu trời hè êm ả chờ mưa lớn để tắm.. truồng ngày bé thơ .. nói vậy chứ chưa tắm truồng bao giờ, sợ sét đánh cháy bu gi..
.
.


.
Ngoài ra, mái nhà còn có những bảng thu điện từ mặt trời, solar panels để cung cấp thêm phần nào điện sử dụng trong nhà. Nước mưa còn sót lại sẽ chứa trong hồ, bồn nhỏ để tưới cây, và nếu cần thì xử dụng khi có thiên tai, điện nước bị mất.
.
Có một lối cầu thang mỡ cửa đi lên vườn trên mái. các cửa sổ quay về hướng nắng đều có mái che, đồng thời che mưa hắt vào cửa kiếng ... một kiểu nhà gần thiên nhiên, xanh tươi, GREEN, tiêu thụ ít năng lượng, dùng phế thải của nông nghiệp và không đố nhiều cây xanh xuống cho việc xây nhà ..
.
Vườn trên mái, mùa hè trồng đủ loại rau ăn, rau VN, húng, tiá tô, hành, hẹ, cà chua, dưa leo .. đến muà đông mang những chậu rau thơm xuống green house dưới nhà, sẽ có rau sống ăn quanh năm. Thấy hấp dẫn quá.
.

.
Những hình khi nghiên cứu sự liên kết của các khối. Phần chính, có maí cao hình bực thang.
.
Để thử coi, khi hoàn tất, nhà RƠM XANH như vậy sẽ hoạt động ra sao.
.


.
Hình trên, đây là dự án xây thêm trà thất, tea house, tường bằng rơm dầy, mái hình nửa vòm cầu, half barrel vault, có thể kéo mở ra và đóng laị. Chỉ là một phòng trống lờn, có phần vệ sinh ở góc phòng, rồi bếp nhỏ, cửa kéo lên mở rộng, có thể mang xe hơi vào. Có ống khói, dẩn thẳng từ bếp lửa mở trống chung quanh ở giữa phòng. Trà thất nối với tư thất có sẵn bằng một hành lang ngắn.
.


Thêm kiểu này nữa, lúc tính mua miếng đất cạnh giòng suối Johnson Creek ở dưới sâu...hay nếu có miếng đất góc đường, lên chòi canh, watch tower coi xe chạy ..mà bên này thì buồn chết, ngoài đường chính còn thấy nhiều xe, chứ trong đường vắng, cứ mấy phút mới có một chiếc xe chạy qua .. phải chi như bên VN, chắc phải làm cửa kiếng hai ba lớp để ngăn tiếng động của còi xe lưu thông qua.
.
.

.
.

Phần dưới nhà có tường rơm dầy, phần tháp, sân thượng có tường bằng khung cây nhẹ và để giảm diện tích tường. Ô kính ánh sáng, skylight, phần trước nhà hơi rườm rà, chỉ cần ô kiếng đơn giản, nhô cao hơn mái và bằng phẳng. Dàn bông hình bán nguyệt và tháp trên cao là phần thích thú nhìn từ trong nhà xuống dưới suối, và thích thú khó quên cho người nhìn từ đường vào. Sẽ khó quên ngôi nhà này.
.

Thui buồn ngủ rùi, mai viết, vẽ tiếp .. tối nay là mấy tiếng viết bài upload.. tối thứ sáu như vậy là không tốn tiền uống bia..ôm rùi, bên VN giờ hổng còn bia ôm, tiếc quá , chưa thử lần nào...load cai hình này lên yahu xong.. mai viết tiếp nhe.
.
còn tiếp...

Saturday October 27, 2007 - 01:57am (CDT)

 

Bài viết từ tháng 10 năm 2007, hôm nay bổ túc thêm.

 

.

Straw bale houses . Tien Duong, AIA . Nhà rơm, nhà tường rơm, kts Duong manh Tien.