.
.
86 « boat people » thoát nạn nhờ
một chiếc thuyền bé tí
.
.
( Phỏng dịch bài báo « Cette coque de noix * a sauvé 86 boat-people » đăng trên báo
OUEST-FRANCE , trang Actualité Ille-et-Vilaine ,vùng BRETAGNE , ngày 11/11/2009 )
Phụ-chú : * coque de noix : vỏ trái noix (walnut-hạnh-đào) , lớn như ngón chân cái
Nó không mang tên tuổi nhưng nó nói cho chúng ta biết bao nhiệu chuyện .
Năm 1981 , chiếc thuyền việt nầy trôi dạt ,với 86 « boat people » , thuyền-nhân ,
đã được cứu-vớt khỏi tay biển cả . Nhưng nó vẩn tiếp-tục cuộc hành-trình , con thuyền của ký-ức ! Và nó đã đến thành phố Rennes , hôm qua. Dưới sự chứng kiến
đầy xúc-động của một người đã từng trải qua sự hành-hạ khổ-ải của biển cả như thế....
Trên biển Đông , chiếc thuyền giữ vai-trò vừa là tàu kéo lưới , vừa là phòng mạch chửa răng , tiệm tạp-hóa bán hoa-quả 4 muà , một xe buýt . Một chiếc thuyền làm đủ mọi chuyện , ngay cả chuyện đưa người trốn chạy , bỏ tất cả .
Giữa 1975 và 1985 , hơn 3 triệu người đã chen chúc trên các chiếc tàu mõng-manh đó để trốn chạy các chế-độ sắt-đá đang nghiền nát họ . Họ đã bỏ trốn khỏi Việt-Nam và Campuchia nằm dưới gót giày của chế-độ Cộng-Sản .
Người ta gọi họ là « boat people » , 500 000 người trong bọn họ đã mất mạng hay mất cả lẻ sống . Thật ra , người ta cũng đoán mà thôi , vì không có sổ nhật-ký trên các con tàu khốn-khổ nầy
Nhưng một chiếc thuyền của những năm ghê-tởm nầy còn được lưu-lại ( 2 chiêc nửa , trong một tình-trạng rất đáng buồn , thì nằm ở các cảng Brest và Le Havre ) .
« Nó rất mỏng-manh nhưng thiết-yếu , nó bắt buộc chúng ta không thể quên một tí gì cả » ông Pascal Aumasson , người bảo-tồn Viện Bảo-tàng thành phố Rennes đã tuyên-bố . Lúc đó nó « neo » ở đâu ? ở cảng Douarnenez .
Trong vòng hơn một phần tư thế-kỹ , nó bị bỏ phế thiếu bảo-quản trên bờ của một bến tàu ở cảng Port Rhu và nó được xem như sân chơi của các trẻ em ở mõm Finistère . « Cha mẹ chúng tôi gọi nó là tàu « boat people » và đám trẻ con chúng tôi thì gọi nó là chiếc tàu của người Tàu » ông Pierre Nedelec nhắc lại như thế .
Dáng-dấp của nó giống như một trái chuối già , bằng gổ sao , gợi ra trong trí của bao tuổi thơ , ở nơi xa-xôi nầy** , một chân trời xa-lạ nào đó .
Vận may rủi nào đã khiến xui nó « mắc cạn » ở đó ?
Nguyên do là vào mùa đông năm 1981, chiếc tàu y-tế l’AKUNA II đã rời bến ra khơi , với trên tàu một vị bác-sĩ trẻ , đôi chân như có gắn lò-xo , tràn đầy ảo-vọng , tên là Bernard Kouchner . Ngày 06 / 11 / 1981 , tàu l’AKUNA II phát hiện ra một thuyền trôi dạt trên biển . Chính chiếc thuyền đó .
** mõm Finistère được coi là nơi tận cùng của nước Pháp , sau đó là Đại Tây Dương ( Océan Atlantique ) mênh-mông
2
Bao nhiêu chuyện làm lương tâm chúng ta* cắn rứt !
Rời cảng Rạch Giá , chiếc thuyền trôi dạt trong 13 ngày . Nó bị bọn hải tặc Thái
hung ác tấn công 3 lần . 86 hành-khách chỉ còn được một chum nước bẩn để uống . Họ vẩn bám chặt vào cái phao cứu nguy đó , những kẻ đáng thương hại nầy !
Theo thông-lệ , khi tất cả đàn-bà , trẻ con và đàn-ông được cứu thoát rồi thì các thủy-thủ đoàn sẻ đánh đắm chiếc tàu chở họ . Nhưng ở đây , có mặt ông Kouchner . Ông ta , với tất cả những trực-giác nhạy bén , đã ra lịnh « Ta hảy giòng nó theo » Năm 1982 chiếc tàu vô-danh nầy chễm-chệ trên bục triển lãm của Hội chợ Hàng-Hải và Du thuyền ở Paris . Vài tuần sau , Hội « Médecins du Monde » ( phụ chú : do bác-sĩ B. Kouchner sáng lập ) đã tặng nó cho thành phố Douarnenez . Vậy thì cuộc hành-trình của nó chấm dứt ?
Hoàn toàn không ! Nó nằm trên bờ , dài đăng đẳng , như các chiếc thuyền gổ nhỏ dùng làm chậu trồng hoa đặt ở giữa các bồn binh . Sau đó nó được đem cất vào một nhà kho . Thế là bắt đầu sống trở lại , chiếc bè của chúng ta không hết gây bao kinh ngạc ** !
Sáng hôm qua , với một vận tốc rất chậm , trên các bánh xe lăng , nó đã đi vào lòng của CHAMPS LIBRES , trung tâm Văn-Hóa đồ-sộ của thành phố Rennes ,
biến thành một cảng đánh cá , hơi lạ thật , phải vậy không ? ! Đúng , dù sao nó cũng sẻ như thế : đầu tháng 12 nầy , chiếc thuyền của chúng ta sẻ là một tượng-đài trong cuộc Triễn-lãm các tàu chở người đi lưu-lạc ở xứ người . bởi vì một mình nó , con thuyền Đông-dương mong-manh nầy , hội đủ tất cả các đặc tính của các con thuyền phiêu-lưu đó : nó vừa là đàn anh của các chiếc ghe bườm Á-rập, trong vịnh Aden , vừa là các thuyền cao-su bơm hơi vượt biển tới Lampedusa ( phụ-chú : đảo ở cực đông-nam nước Ý ) hay ở ngoài khơi Cuba , của tất cả các chiếc thuyền chằm-vá , tạm-bợ mà trên đó chồng-chất ,mỗi ngày , sự bần-cùng của thế-giới .
« Hôm qua thì ta đã nói đó là boat people , hôm nay thì ta cho đó là « clandestins » ( dân nhập-cư lén-lút ) . Đúng là khó hiểu , phải vậy không ? » ông Aumasson tự hỏi . Thời đại chúng ta , đầy lòng từ-bi , nhưng không hề thương xót cho các kẻ trôi sông lạc chợ đó .
Sáng hôm qua , trong khi chiếc thuyền đẹp-đẽ nầy cà rịch cà tang lăn bánh trên các hành lang của CHAMPS LIBRES thì có một người lại gần bên vỏ chiếc tàu cũ-kỹ nầy . Một người chỉ tình cờ đi qua . Ông ta có cặp mắt Á-đông .Ông ta nhớ lại cơn ác-mộng mà ông ta đã trải qua . Ông Phạm Văn Hiếu , giảng-dạy ở một trường Kỹ-sư ở Rennes , đã rời bỏ Việt-NAM năm 1981 , trên một chiếc thuyền bé tí tương-tợ :
PHỤ CHÚ: * các đọc giả người Pháp
** tác giả chơi chữ ,khi nhắc đến bức tranh « Le radeau de la Méduse » cúa Géricault , tả lại cảnh 156 thủy-thủ tàu La Méduse ( Sứa biển ) bị đắm, trôi dạt trên biển trên một chiếc bè , (médusant ,động-từ « méduser » : gây kinh-ngạc ) .
( xin xem tiếp trang 3 )
.
.
3
.
« Lúc đó tôi 26 tuổi , tôi là người duy nhất trong gia-đình tôi . Trên tàu có tất cả 152 người khi rời bến và 4 ngày sau , khi tàu chúng tôi đến Malaysia thì tính lại có 153 người : 1 em bé ra chào đời trên đường vượt biển » . Đó là lần thứ tư trong âm-mưu trốn chạy của ông và được thành-công . Ông ta muốn chảy nước mắt khi nhắc chuyện xưa .
Chiếc thuyền nầy không chỉ đơn-giản là một chiếc thuyền . Nó mang nhiếu ý -nghĩa hơn nửa : nó nói lên bao nhiêu nổi lương-tâm cắn rứt . Đây là một bằng chứng . Đây là cái sườn chống đở cho cái lương-tâm xấu-xa . Xem như một tượng đài ngày xưa trên biển cả* , thì ngày nay nó lại gắn liền với khu « rừng xanh **». Nó không ngừng làm ta phải chao-đảo , ngả nghiêng .
PHỤ-CHÚ
* đây là một lối chơi chữ : khi ta đọc « des Zoos » thì nghe như « des eaux » và tác-giả muốn nói rằng khi xưa thì ta coi nó như một tượng đài trên mặt biển , nhưng lại dùng chử « Zoos » , nơi mà thú vật có người chăm sóc , cho ăn , cho uống , để đối với chữ « la jungle » nơi hoang-dả ,thú vật chẳng ai lo , như nơi những di-dân nhập cảnh bất hợp-pháp sống lén-lút .
** khu rừng rậm , ở cực Bắc nước Pháp , dọc theo Biển Manche ( English Channel )mà mấy trăm người từ những xứ đang có chiến tranh (Iraq ,Afghanistan) , hoặc những xứ nghèo ở Đông-Âu, được các đường dây tổ-chức buôn người đưa đến bỏ giữa rừng bụi , chờ có dịp trốn sang Anh-Quốc . Khu nầy được gọi là «la jungle » Các người sống ở đây ,trong các lều ni-lông , chẳng có được các tiện nghi tối thiểu , chính quyền địa phương làm ngơ,vài Hội Từ thiện lo chăm sóc sức khoẻ hoặc tiếp tế tạm bợ đôi chút lương thực .Có 1 người ,trong số hơn 40 người VN sống trong khu « rừng xanh » đã chết vì lạnh và các điều-kiện thiếu thốn ở đây . Gần đây chính phủ Pháp đã cho lịnh phá sạch khu « rừng xanh » nầy .
Nguyên tác : François SIMON / Báo OUEST-FRANCE
Phỏng dịch : Trần Hữu Chí / 12-11-2009
Chiếc thuyền nầy sẻ được trưng bày trong cuộc Triển Lảm mang tên
BOAT PEOPLE , BATEAUX DE L’EXIL
từ ngày 03 / 12 / 2009 đến ngày 02 / 05 / 2010 tại Trung Tâm Văn Hóa
CHAMPS LIBRES , đại-lộ Magenta ở thành phố Rennes , Bretagne .
Chiếc thuyền dài 14 m và nặng 1.6 tấn . Trong đêm 06 / 12 / 1981 thủy-thủ đoàn của tổ-chức « Médecins du Monde » đã phát hiện thuyền trên biển và cứu tất cả 86 hành-khách .
Cuộc Triển-Lãm sẻ vẻ lại lịch-sữ của chiếc thuyền qua các hình ảnh và chưng bày các hiện vật
..
cám on anh Đỗ bá Khoa KT66 ở Bỉ đã gửi bài này tới ..
.
boatpeople
.
Posts
No comments:
Post a Comment