bài 4: nhà bao đất tại Mỹ và trên thế giới .. cửa và cửa sổ ...

Bài 4: nhà bằng bao đất tại Mỹ và trên thế giới .. mở lỗ trống cho cửa và cửa sổ.
.
Một phần quan trọng trong kiến tạo bằng bao đất là mỡ khoảng trống cho cửa và cửa sổ. Với sức ép chuyền đếu từ mái vòm xuống tường tròn, những khoảng trống sẽ làm yếu tường kém sức chịu đựng cho toàn khối nhà, nên kích thước lỗ trống trên tường phải được kiểm soát, chống đỡ thêm bằng tường chõi, nếu cần phãi có khung chịu đựng tại nơi có cửa và các khoảng mở trống.
.
.

.
.

.
.
Hình A: theo nguyên tắc mở trống trên tường chịu đựng thì phần tam giác tạo ra bởi góc 45 độ trên lỗ trống có thể bỏ trống, sức nén xuống được chuyền 45 độ qua vùng tường lân cận, cho nên cửa sổ trong tường bao đất thường có hình vòm, cạnh cong cao nhọn để chuyển lực mái xuống mà không cần đà gác trên cửa mở trống. Hình vòm cung thì gây ra khó khăn tốn kém khi làm khung cửa sổ, chuyển sang hình tam giác thì phần trên khung cửa sổ trở nên giản dị hơn. Nếu không cần kiếng nhiều, thì phần tam giác này có thể chuyển qua làm khe gió thông thoáng.
.
Hình B: bên trên khung cửa, bao đất xếp theo hình đứng sẽ cho sức nén ép chặt xuống, cao bao đất sẽ ép vào nhau mà đứng yên tại chỗ, dùng dầm vỗ bao đất cho thành hình tam giác một chút, nhỏ tại đáy để những bao đất ép chặt lại tại nơi mở ra cửa sổ phần đáy. mếu có những lỗ trống nhỏ tại đây, dùng những bao đất nhỏ chêm vào và nén chặt. Khung cây có nẹp chéo để giữ đúng góc vuông không xô lệch, chống đứng ở giữa để khung cây không bị uốn cong.
.
Hình C: vòm càng cao và nhọn thì càng dễ xếp bao đất mà không sợ xụp lúc ban đầu, tuy nhiên khối vòm sẽ thật nhọn. Một đề nghị để làm vòm thấp là có thể cho xi măng và cát nhiều vào, đặt một cây sắt hay cây tre nhỏ, sau đó đổ đà vòm trên mặt đất, khi khô, nâng lên và đặt liên tiếp tạo thành vòm. Vòm nhỏ thì dễ làm và trọng lượng không nặng lắm để có thể nâng lên gác trên tường. Cứ thử đổ đà trên mặt đất, rồi nâng lên, sẽ biết kích thước và lượng sắt, xi măng, bê tông nhẹ, trộn thêm rơm bằm như thế nào thì thành công. Vòm thấp này dùng để làm mái che nơi cửa ra vào, hay mái che trên cửa sổ.
.
Hình D: mái vòm cung thấp cần có khung giàn cây đỡ lúc xếp bao đất. Khung cây gồm ván ép uốn thành vòng mặt trên và khung để chịu đưng sức bao đất. Bao đất xếp thành vòm cung lớp đấu, nên pha trộn thêm nhiều xi măng và cát, lúc khô sẽ liên kết chặt chẽ hơn để chịu đựng phần nặng bên trên.
.
.

.
.
Hình trên cho thấy chỉ cần bao đất xếp theo hình vòm là có thể chịu được trọng lượng đáng kể ép xuống từ bên trên.
.
.

.
.

.
.