Bài học của KTS Hoa Kỳ. Vách ép bằng sợi nông nghiệp, hay vách ép nông nghiệp, VEN, tôi đặt ra như vậy .. bài 1. by duongtiden.

.
.

.
.

.

Mỗi đầu năm khi đóng tiền duy trì bằng hành nghề KTS Mỹ tuỳ tiểu bang, và hội viên AIA của liên bang, tôi phải chứng nhận là có học và thi đậu được ít nhất 8 môn. Có thể học bằng cách tham dự các buổi thảo luận, không phải thi.

.

Trong một bài học tự chọn, về môi trường xanh và tái tạo, tôi chọn bài Compressed Agricultural Fiber gọi tắt là CAF. Một hệ thống kiến tạo tường chịu lực, hay tường không chịu lực, hoặc vách che, bao gồm khung ván ép bên ngoài, và các sợi rơm ra ép nhỏ, dán keo chặt bên trong ruột. Các sợi rơm rạ (fiber) từ cây luá mì hay lúa gạo, phế thải sau vụ mùa thu hoạch, được tẩy trùng hấp khô, trộn chất khử sâu bọ, hấp nóng khô, ép chặt, dán giấy dầu với keo, sau đó, ván ép được đóng che vách lại chung quanh.

.

Phần trên, tôi nói tóm lược nguyên tắc cách làm các vách tường tiền chế này. Trong bài dài nguyên bản tiếng Anh, có thêm nhiều chi tiết về phần thử lực chịu đựng bằng đơn vị đo luờng inch, foot và trọng lượng pound của Mỹ, tôi bỏ qua, phần giá cả, theo thị trường vật liệu và nhân lực Mỹ, tôi cũng bỏ qua.

.

Đây là phần viết tóm lược trước để hiểu tổng quát, từng hình ảnh phần sau sẽ được ghi chú lại.

.

Trước khi bắt đầu, cần định nghĩa lại chữ “green” của Mỹ trong kiến tạo, cứ nói giản dị là kiến tạo xanh, kiến trúc xanh, giản dị là phương pháp kiến tạo không làm ô nhiễm độc hại cho môi trường sống, không làm thiệt hại đến cây cỏ chung quanh. Chữ “sustainable” nghĩa là cách dùng, cách xử dụng nào mà không làm khánh kiệt, tán tận  nguyên liệu, thí dụ như đốt dầu xăng, là làm cạn nguyên liệu thiên nhiên này, mà không tự tái tạo lại được. Thí dụ như dùng cây gỗ, thâu hoạch bằng cách trồng rừng lại, đó là vật liệu có thể gây trồng lại mà không hủy hoại mất sau khi khi xử dụng. Tôi dùng chữ “tái tạo” cho chữ “sustainable” ở đây, theo ý của tôi.

.

Sustainable architecture, là một cách làm kiến trúc với vật liệu và cách bố trí không làm khánh kiệt các nguyên liệu xử dụng và cạn kiệt hay hủy hoại đến môi trường sống, giả sử như gây ra nhiều khí độc, làm chết cây cỏ sinh vật và nguy hiểm đến sức khỏe con người … vân vân.

.

Vách ép bằng sợi nông nghiệp, hay vách ép nông nghiệp, VEN, tôi đặt tên tắt như vậy, tương đương với chữ tắt CAF của Mỹ. Sợi nông nghiệp ở đây là sợi rơm rạ thải ra sau khi thu hoạch lúa từ cây lúa. Một phần quan trọng khác của vách ép này là các khung ván ép, đà ép, cây ép làm khung và bao bọc chung quanh. Lớp rơm nén ở chính giữa chỉ là vật liệu cách nhiệt chính, sau đó cũng chuyền sức chịu đựng phần nào thành một khối chung với ván ép chung quanh.

.

Ván ép dùng ở đây là OSB, một loại ván ép dùng ván bào ra, mảnh vụn ra từ thân cây nhỏ và ngắn, rải rác đủ mọi chiều không theo thứ tự nào, ép dán chặt lại bằng keo thành chiều dầy trên 1cm. Các đà khung của vách cũng là loại ván ép này, dán chặt thành các tiết diện hình chữ nhật với kích thước như cây gỗ. Keo dán là loại keo không tan khi ướt nước, nên dùng trong xây cất khi trời mưa, ngoài trời không sao. Sau đó có mái che, tường vách che không thấm nước được thực hiện rồi, thì các vách ép, với OSB bọc ngoài này hoàn toàn khô ráo.

.

.

.

Hai miếng ván ép bên phải là OSB, oriented strand board, có sức chịu đụng cao, không rã vì ướt nưóc, dùng chịu lực kiến tạo. Miếng ván bên trái là partile board, ván ép bằng bột cây, không chắc bằng OSB và không chịu thấm nước, chỉ dùng trong nhà, hay làm đệm cho đồ đạc.

.

Ngoài ra khí hậu của nước Mỹ, nóng và lạnh khác nhau theo mùa, nên nhà, cơ sở kiến trúc, theo luật xây cất phải có chất cách nhiệt bao bọc mọi mặt, như cái tủ lạnh kín không khí, vì mùa hè nóng phải dùng máy lạnh, mùa đông lạnh dưới đông đá, phải dùng máy sưởi. Không khí trong nhà coi như được điều hành nhân tạo, chứ không phài không khí thiên nhiên. Ngoại trừ vào khoảng thời gian trời mát, dùng được nhiệt độ và không khí bên ngoài bằng cách mở rộng cửa ra hay dùng những khe gió vì lý do an ninh.

.

Dưới đây là phần đi vào chi tiết phương pháp kiến tạo bằng: vách tường ép sợi nông nghiệp, hay vắn tắt là vách ép nông nghiệp VEN. Bài này dài để bao gồm hết chủ đề nên sẽ chia ra nhiều bài ngắn, hy vọng tôi sẽ viết liên tục đến hết, mà không chen lẫn những bài khác xen kẽ.

.
.

.
.
.

.
Mỗi năm, nền nông nghiệp Mỹ sản xuất ra rất nhiều luá mì, lúa gạo, xác rơm rạ còn lại, thường đốt cháy trên đồng gây ra ô nhiễm hay để rã mục. Xử dụng lại rơm ra trong xây cất sẽ giảm thiều các vật liệu khác, phải dùng đến năng lượng trong sản xuất và lại gây ra ô nhiễm và các phế thải độc hại khác.
.

.
.

.
Hình trên là một chi nhánh ngân hàng tại Dallas, Texas.
.
.
.

.
Những mảng tường to lờn làm sẵn tại xưởng, được chuyên chở đến, nâng dựng vách nhà lên, giảm thời gian xây cất và không cần đến khung dàn chống.
.


.

.

.

.
.
.

.
Khung vách tường, mái sau khi dựng lên sẽ được bao bọc bời các vật liệu che, hay tô hồ xi măng, plaster, hoặc gắn lát các vật liệu kín nước khác, tùy theo sự lựa chọn.
.

.
.

.
Phần ván ép bao bọc vách kiến tạo là OSB, loại ván ép dùng các miếng vụn cây ngắn đặt không theo chiều thứ tự, xen lẫn với keo chịu nước, ép chặt lại thành ván bọc, nên có thể tiếp xúc với mưa ướt trong thời gian ngắn. Ngoài ra, vách xen lẫn các khung cột sắt, dùng làm shear wall, tường chống lực xô đẩy, lúc đó sẽ không cần những chống sắt chéo hình X, hay dây sắt chống chéo.
.

.
.
còn tiếp qua bài 2 ... to be continued ..
.
.
duongtiden, duongtiman, tmddesign.
.