bamboo connection joints .. những mối nối, cách liên kết tre

Bắt đầu loạt bài về những mối nối của tre.
.
Tre mỗi nơi trên thế giới đều khác nhau về cấu tạo và kích thước to nhỏ. Nên cách xử dụng, nối ghép thay đổi tùy địa phương. Tuỳ theo chức năng của từng công trình tre mà dùng nối kết khác nhau. Ở đây, chỉ nói tổng quát cho thấy khái niệm, qua lịch sử, các cách dùng đã có từ lâu, giống như trình bầy các cách may khâu vải, các loại nút, các hình thức liên kết trong nghành may mặc, còn thì tùy theo loại quần áo, kiểu mẫu và giá trị , cùng cách vẽ kiểu mà dùng tất cả kỹ thuật liên kết sẵn có.
Những cách nối của tre, trình bầy ở đây trên khía cạnh tổng quát, kiến thức chung, tùy theo ứng dụng, tiện lợi kinh tế, có thực tế và hợp hoàn cảnh hay không, có hiện hữu, sẵn có tại từng địa phương hay không, suy nghĩ, lượng giá mà chọn lựa, mà áp dụng cho từng công trình tre riêng biệt, sao cho phù hợp.
.
Có hai hoại nối kết: dùng dây và dùng kim loại như đinh, bù long, ốc, và khung sắt nối. Tùy kích thước của thân tre, tùy công trình lâu dài hay cần tháo gỡ nhanh, điều kiện kinh tế mà xử dụng, chọn lựa.
Các loại tre rỗng, tiết diện nhỏ, và tạm thời, thì dây được xử dụng thích hợp, nhanh và rẻ tiền. Tuy nhiên đứng về mỹ thuật, dây sẽ hiện lên rất rõ, mỗi loại dây, lạt, dây thừng, dây nylông, dây dù, dây kim loại, dây kẽm, mỗi loại có ứng dụng và giá trị, tốt và xấu khác nhau.
Các loại tre, tiết diện to từ 5cm trở lên, vách tre dầy, tre đặc ruột, thì nối kết bằng kim loại, giản dị như đinh, ốc, bù long hay nhũng khung sắt tiền chế được áp dụng thuận tiện hơn, đảm bảo được sự tính toán, đồng nhất khi chịu lực.
Nối dây thì khó kiểm soát sự đồng nhất và hoàn thiện của nơi nối, tùy theo khả năng và điều kiện của người thợ lúc thời điểm đó, sự tốt xấu của mối dây khó kiểm soát được, và sau đó, khó có thể tu bổ căng siết thêm dễ dàng, mà phải làm lại. Khi cháy, mối nối dây dù, chỉ cần có hơi nóng tăng lên là có thể bị hủy hoại nhanh chóng, công trình có thể xập nhanh, trước khi tre bị cháy nhiều.
Nối bằng kim loại thì dễ dàng khi tính toán, sức và lực có thể tính ra đơn vị đinh ốc, giống như kiến tạo cây gỗ, những tiết diện cây to, nếu dùng dây, thì sẽ làm cho mối nối trở nên to lớn gổ ghề, nhìn vào chỉ thấy toàn dây, ảnh hưởng đến mỹ thuật. Dùng kim loại, cho công trình có tính cách lâu dài bền vững, tu bổ dễ, duy trì nối kết sắt dễ hơn, chỉ tăng xiết ốc. Ngoài ra, khi cháy, mối nối không bị bung ra rất nhanh như mối nối dây.

.
.
Trước khi bắt đầu làm mộng nối, phải hiểu kiến tạo, sức chịu đựng, các loại lực tác dụng, mà chọn mối nối cho thích hợp, nguy hiểm là chọn ngược loại nối kết, thí dụ loại chịu lực nén, thì dùng cho loại lực kéo và ngược lại. Mối nối cần phải chắc như thế nào, giản dị, hay liên tục, hay 100% chuyền lực, 100% moment connection, phải hiểo rõ về kết cấu, kiến tạo.
.

.
.
Tài liệu từ cuốn sách: cẩm nang về kiến tạo tre, của Oscar Hidalgo kts, viện đại học quốc gia Colombia. Thích hợp cho loại tre to, trung bình 10cm đường kính, tre Guadua của Colombia, nam Mỹ. Đại khái bên trên nói về, dùng tre khô, không tươi, tre sẽ rút thể tích khi khô, nên dùng loại cột dây phải coi chừng sẽ bị lỏng theo thời gian, không đóng đinh vì tre sẽ bị bể nứt, cắt tre tại mắt, cho không bị bể cạnh khi làm cột.
.
.


.
.
Loại tre thân to, dùng các mộng nối giống nhu cây gỗ, loại tre to khi ghép chồng lên, sẽ không thuận tiện cho những phác họa nào đó, vì quá cồng kềnh.
.
.

.
Ghép tre, bằng cách cột dây.
.
.

.
.
Những thân tre to, được nối bằng bù long, đinh ốc, siết lại. Nơi mắt tre nối được khoan lỗ, bơm hồ xi măng kín bên trong ruột. Kiểu này cho kiến trúc lâu bền, và dễ thích hợp ở xứ mỹ, đòi hỏi phải có tính toán kết cấu ra từng con số toán học, nguyên tập tính toán phải nộp cùng với hồ sơ xin phép, may ra mớí được có giấy phép xây công trình tre, mới được xử dụng cho công cộng hay tư nhân. Các công trình mỹ thuật, điêu khắc, sáng tạo vì mỹ thuật thì có thể dùng dây nối, không cần chứng minh tính toán. Luật lệ xây cất mỗi nơi khác nhau.
.
.

.
.
Với thân tre nhỏ, ghép tre chồng lên nhau, mối nối dùng dây kẽm, quấn xiết lại, sau thời gian phải đi kiểm soát tre nứt, và thay mối giây nếu cần. Hình trên là bê trong nhà phơi lá thuốc lá của người Nam Dương, Indonesia ở Bandung.
.
.
.

.
.
nối tre bằng dây, những người đi Hướng Đạo, Boy Scouts khá rành về nút dây, và trong những sách cẩm nang hướng đạo toàn thế giới có đầy đủ về những nút dây dùng để cột những thân cây tròn.
.
.