“Tôi thà làm một người có giá trị hơn là một người thành công … !!!.” Câu nói của Albert Einstein.

.
.


.

.
.
.

“Tôi thà làm một người có giá trị hơn là một người thành công … !!!.” Câu nói của Albert Einstein.

.

.

Ăn cơm xong nằm coi TV, mắt lim dim buồn ngủ, không có gì hấp dẫn, tôi tắt đèn nằm im trong bóng tối ngủ gà gật, nghe gió thổi ào ạt bên ngoài, ba cơn mưa tầm tã qua ba ngày vẫn còn lại những cơn gió mạnh thổi vù vù, gây những tiếng động đụng chạm ngoài deck, là cái sàn cây có mái che bên hông phòng ngủ.

.

.

Trong giấc ngủ, tôi mơ về một khoang thuyền, bên trong có giường, có phòng tắm vệ sinh, đậu ở bến bên giòng sông nào đó ở bên Mỹ. Một cái du thuyền của một hãng kiến trúc, mà thỉnh thoảng tôi ngủ trong đó, sau ngày làm việc, sáng lại lên bờ vào văn phòng làm việc tiếp. Vẫn trong giấc mơ, tính ra từ trước nay làm cho khá nhiều hãng khác nhau, cố nhớ coi có hãng nào lại có du thuyền đậu ở bến, mà trong giấc mơ tôi còn thuộc từng chi tiết từ giường ngủ, phòng vệ sinh cùng những đứa lên xuống trong đó. Lúc đó vẫn còn nằm mơ, coi như tỉnh dậy cố nhớ chắc chuyện có thật vì trong giấc mơ nhớ rõ từng chi tiết trong du thuyền này, rất nhỏ chỉ có chỗ cho chừng 4 người thôi. Chắc là hãng BOORA, mà không phải, hãng này chỉ có nhà nghỉ mát ngoài bờ biển Oregon riêng của tư nhân thôi.

.

.

Trong lúc tìm lục memory, quay lại coi hãng nào mà có du thuyền, lại thấy hình một ông già ngồi câu cá bên bờ cầu, với đứa cháu nhỏ bên chiều tàn, trên góc in hàng chữ: “ I rather be a man of value than a man of success” , nói theo tiếng Việt: “ Tôi thà làm một người có giá trị hơn làm một người thành công”. Sau đó, trong giấc mơ, tới hồi mắc tè khá lâu rồi, không nhịn được, biết rằng trong giấc mơ khi hồi nhỏ, nếu mà tè luôn trong giấc mơ là đái dầm, nên tôi chấm dứt giấc mơ, tỉnh dậy đi tè, rồi nằm xuống, ngủ tiếp, nhưng không ngủ được nữa, hai giờ rưỡi sáng, không biết mơ đã bao lâu mà bây giờ không ngủ tiếp lại được nữa.

.

.

Làm ly trà chanh đường nóng, hai muỗng đường, bây giờ không ăn bánh ngọt donut hay uống Coke nữa, cả ngày chì có đường từ ăn cơm gạo và uống trà đường thôi, nên có lẽ vẫn còn thiếu đường chăng. Nhớ lại tấm hình ông già kiên nhẫn ngồi câu cá bên đứa cháu, với câu châm ngôn của nhà toán học Einstein trên đó.

.

.

Năm 78 tôi vào Mỹ từ trại tị nạn bên Indonesia. Tới Oregon, thành phố Portland, vào tiệm J.K Gills, chuyên bán văn phòng phẩm, các đồ vẽ kỹ thuật kiến trúc và đồ mầu vẽ nghệ thuật, say mê thèm khát rờ mó những bộ viết vẽ, những quyển sách nghệ thuật kiến trúc v..v. Rồi tôi ngừng lại ở một tấm poster nhỏ, trong đó có hình chụp tôi kể ở trên và câu nói của Einstein. Mặc dầu tị nạn vừa vào Mỹ, tiền đếm từng đồng đô la, nhưng tôi vẫn mua cái khung hình có tấm card nhỏ về, đêm đêm trước khi ngủ, nhìn ông già dậy cháu câu cá trên cầu tầu buổi chiều tàn vắng lặng, không biết họ đã ngồi bao lâu rồi mà vẫn chưa có con cá nào, mà còn mang câu nói của nhà tóan học lừng danh ra an ủi: Tôi thà làm một người có gía trị hơn một người thành công để tự an ủi, câu mãi không được cá, mà cũng không có tiền có xe, lái ra siêu thị mua ngay một con cá salmon mang về ăn cùng với cháu như những người thành công khác, hay chỉ cần gọi điện thoại cho người làm công ra lệnh: “ chiều nay làm cá salmon cho ông cháu tao ăn nhe …” đó có lẽ mới thực sự là người đàn ông có giá trị cùng thành công ???

.

.

Sau khi nằm nghĩ vớ vẩn như vậy khá lâu mà vẫn không ngủ lại được, đêm mùa đông giá lạnh vẫn còn dài, ngoài kia gió ngưng thổi vì thổi mãi ông trời cũng mỏi mồm nên đi ngủ rồi, chỉ có tôi vẫn loay hoay, nghĩ ngợi vớ vẩn mở đèn lên viết tiếp …

.

.

Mỗi ngày chuyển xe bus đi về để xuống SE Powel học CETA về làm thợ mộc đóng nhà, ngày xưa cha chúa Jesus cũng làm thợ mộc mà … sinh ra CHÚA. Tôi thích đổi xe bus ngay bên cổng trường Đại Học Portland State University, thích lấy tay sờ cái bảng đồng có tên đại học này ở góc tường nhà Lincoln Hall, rồi chờ lên xe bus. Hàng ngày tôi sờ xoa cái bảng đồng này, mong chờ cái ngày sẽ bước chân vào đây đi học lại. Không biết tôi có gía trị hay không chứ năm trước tôi đã vượt được đại dương bằng chính công sức của mình chứ không bỏ tiền mua vé đi, hay ngửa tay xin tiền từ cha mẹ, đã đi được từ VN qua đây, trước đó nữa thì tôi có gía trị gì không? À cũng có chút xíu, tôi thi được vào Đại Học kiến Trúc Saigon, và kết thúc chương trình học 6 năm ở đây, tốt nghiệp kts  chỉ trong vòng có 5 năm, như vậy là cũng có gía trị chớ, trong trường ĐHKT SG này có ai làm được như vậy chưa, hay trung bình là phải mất 8 năm học mới hoàn tất được cái Văn Bằng Kiến Trúc Sư ở Saigon lúc đó.

.

.

Còn bây giờ tôi có giá trị gì hay không? chắc là không rồi, trong túi, chỉ có vài đồng, toàn tài sản chỉ có vài trăm, còn thiếu tiền máy bay vào Mỹ, còn xấp thơ của gia đình bên VN cả năm saú người tháng nào cũng viết thư qua xin tiền. Bây giờ đi xe bus còn ăn gian vì mặt non choẹt lên xe bus cứ lì lợm trả tiền vé học sinh để dành từng xu một, như vậy là phần thành công như ông Einstein là không có rồi. Còn có giá trị hay không ở cái xứ Mỹ này thì chờ thêm một chút thôi.

.

.

Trên biển cả, chàng là một người đầy gía trị, chưa lái tầu hay sửa máy bao giờ, chàng cũng tự nhiên biết sửa thuyền gắn máy, lái tầu ra biển khơi, giá trị lắm chứ, vừa thành công nữa chứ vì chàng có tiền mua ghe, mua máy, tự lái, can đảm liều mạng cùng mình và đầy may mắn, bị AK bắn theo vài tràng mà sao chẳng trúng viên nào, sóng to, sóng nhỏ, biển động hay không, đi lung tung ngược xuôi cả tháng ngoài biển gần chết đói thế mà đụng ngay cái tầu Hồng Kông đang bỏ neo ngủ ngoài biển, lại chê Hồng Kông xa qúa không theo về đó, mà chỉ lấy dầu đi tiếp, gía trị đầy mình nên đi tiếp, suýt một chút là nằm lại lòng đáy đại dương …

.

.

.

.

.

.

Đến trại tị nạn chàng trai đầy giá trị này, bây gìờ không tầu, không có gì lái, không tiền nằm đói, gía trị đâu còn nữa, còn thành công thì không vì túi không tiền, còn các tên không có giá trị, chỉ trả tiền vé tầu do cha mẹ cho, của cải có mang theo để mua vé đi tìm tự do, thì nay bỏ tiền ra ăn uống thỏa thuê đi tới đi lui mua bán vì được tự do đi lại và vì có tiền thân nhân nhân tiếp tế  nữa cho nên cái THÀNH CÔNG bây giờ sống mạnh no đủ hơn GIÁ TRỊ nhiều.

.

.

Tuy nhiên chàng trai đầy gía trị này vẫn được nhiều người nể phục lắm, chàng cao lớn trắng trẻo nói ba thứ tiếng, đối đáp với hai ông cha, một ông người Bỉ bằng tiếng Pháp rào rào, một ông cha người Hòa Lan bằng tiếng Anh cũng rào rào, còn thông dịch lại cho đồng bào mình bằng tiếng mẹ đẻ thì thôi cũng ầm ầm, sau đó may có người nào nể phục mời ăn cái gì thì may lắm … đó là thành công chút đỉnh chăng ?

.

.

Hì hì, có giá trị mà không tiền thì cuốc bộ từ trại tị nạn ra phố Nam Dương mất 6 cây số một chiều, còn không giá trị nhưng có tiền THÀNH CÔNG  trong túi thì leo taxi ra phố ăn sắng ăn trưa, chui vào xi nê máy lạnh rùi chiều lai rai ba sợi, ôm xe ôm Nam Dương về trại tị nạn đời vui thú biết bao … Giá Trị và Thành Công, tùy lúc tuỳ chỗ mà có tiện lợi của nó.

.

.

Rồi tấm poster nhỏ đó được tôi gắn trên bàn học của University of Oregon, sau hai term khóa học ở Portland State University, tôi chuyển trường về đây đang thanh toán cái M. ARCH, sắp được rồi, ở VN đã có bằng đại học 6 năm rồi, thì qua đây, không học University thì thôi chứ không học lại vớ vẩn cùng ngành ở trường làng tự phỉ nhổ làm giảm giá trị của mình đi. Học không được thì đi cầy đi khuân vác, gì cũng được, chứ không tự hạ nhục mình chỉ vì cái ngông ngữ khác biệt.

.

.

Thế rồi giòng đời trôi chẩy như nước qua cầu, cục đá, cây cầu vẫn nằm yên đó, chỉ có nước chẩy thôi … nước chẩy về một buổi sáng đầy giá lạnh, đường đông đá dầy, gió thổi, tuyết rơi, có thằng già á đông đi lang thang ngoài đường, mà xe thường cũng không đi nổi vì trơn trượt, đợi xe bus lạnh cóng chân mà xe bus cũng bỏ cuộc không tới nổi, đành lang thang cặm cụi mải miết lê lết đi ngoài băng giá, thỉnh thoảng trượt chân té lên té xuống, mấy người đi xe 4wheel drive, xe quay 4 bánh cao lớn đi được trên nước đá, nhìn ra tội nghiệp cho thằng cha nghèo khổ không xe, không nhà giờ này chân đạp tuyết, chùm đầu đi ngoài trời …khốn nạn thiệt, hai bên đường không có ai phải vất vả ngoài đường như thằng cha này, thật tội nghiệp.

.

.

.

.

.

.

Tới cái nhà bỏ trống của ai đó, thằng cha này mở cửa thật nhanh, chắc tay nghề đạo chích rất cao, vào nhà tính ăn trộm ăn cắp gì, té ra thằng cha nghèo khổ này có cái nhà bỏ trống, mua từ nhiều năm nay, coi như cái nhà để chơi play house của con nít lớn, đập phá cho đỡ ngứa tay. Mùa đông, vì tiếc tiền sưởi, nên không mở sưởi cho cái nhà không người lái này, hôm qua biết là nhiệt độ sẽ xuống dưới đông đá, nhưng không thèm mở sưởi, sáng nay thấy nước đá dầy qúa, xe đi không được nên phải lội bộ, đạp đá, đạp tuyết, đi bộ 3 miles một chiều, gần năm cây số qua đây để mở sưởi nhà lên chứ không thôi bị bể ống nước thì nước chẩy ra ngập nhà hư hại tốn tiền hơn sưởi nhà bỏ không. May quá, chưa bị đông đá trong nhà, ống nước chưa bể, thằng cha này mừng, như thằng điên, vác cái búa ra đập vào mấy khúc cây đang làm dở mấy cái cho đở tức cái ngu quên mở sưởi của mình. Thằng cha này cũng thành công đó chứ, có thừa tiền, làm chuyện thừa, mua cái nhà bỏ trống đó play house để đập phá chơi cho vui … bây giờ thì phải vượt băng gía đến để mở sưởi lên … đúng là nghề chơi cũng lắm công phu đó chứ … THÀNH CÔNG mà, chỉ phải có cái lạnh teo chim thôi.

.

.

Còn có gía trị hay không? Có chứ, trời như vậy có thằng cha nào đủ mạnh khỏe lội đi về 6 miles vưọt giá lạnh đông đá như nó không? Phải khỏe mạnh lắm từ lâu chứ, giầy đi tuyết là đôi NIKE, ACG, all terrains, all condition gear, all weather gear, áo lạnh là Columbia Gear, Thinsulate insulation, breathe Gortex waterproof Fabric chứ đâu phải chơi … toàn đồ mắc tiền, chưa kể cái sức khỏe tràn đày bên trong thân thể nữa.

.

.

.

.

.

Gió cứ phần phật thổi vào mặt, tuyết bám thành nước đá bám vào môi vào mũi y như bên Tây Bá Lợi Á trong phim Doctor Zhivago chứ đâu phải chơi. Tới cái cầu, xa lộ nằm bên dưới, thằng cha này ngừng lại ngắm cảnh đường tuyết đóng băng bên dưới, xe qua lại đụng nhau tung tóe hay bỏ lại dọc freeway, vài người lái xe qua cầu chạy chầm chậm ngó coi cái thằng cha homeless lang thang ngoài trời này có chán đời sắp nhẩy cầu tự tử chăng … họ đi chậm chậm, không thấy thằng cha đó nhẩy cầu tự tử để coi nên cũng chán lái xe bỏ đi.

.

.

Về tới vườn nhà, thằng cha này lên cơn điên chạy xông xáo đạp tuyết trong vườn rồi nằm lăn ra drive way, đường lái xe phủ đầy tuyết, nằm vung tay vung chân như con thú, cười hì hì đầy tự hào, đầy giá trị : “I make it … I make it … let it snow, let it snow “ …. nhớ lại chục năm trước cũng trên đường đầy băng đá tuyết trắng ở Las Colinas, Texas, thằng cha này lái xe bị trượt văng ra khỏi cầu, cắm đầu xe xuống rạch nước bên dưới mà không chết, máu thấm đầy mặt mà không sao ..

.

.

Bò vào nhà, ôm cô vợ trẻ cho ấm chim một tí … hì hì … mấy người đi ngoài đường thấy thương hại cho thằng cha như anh, không xe, không nhà phải đi lang thang ngoài đường …

.

.

.

.

.

.

Trong khi thằng cha này đầy giá trị khỏe mạnh đạp tuyết đá đi như vậy mà lại thành công mua nhà bỏ đó phá chơi cho sướng …. GIÁ TRỊ và THÀNH CÔNG !!!! có cả hai đó chứ.

.

.

Chuyện đó rồi cũng đã qua cả chục năm rồi, bây giờ thì nhà cũng bán không ai mua như gía mình muốn, trời tuyết băng giá vẫn phải đi coi nhà tiếp có bị đông đá hay không, nhưng khỏe mạnh hơn, đạp xe đạp tập thể dục chứ không thèm đi bộ, còn tấm hình card với châm ngôn của Einstein bỏ đâu mất từ khi tốt nghiệp graduate school, bây giờ tự nhiên lại nhớ lại trong giấc mơ hôm nay. Giá trị hay thành công ? hai ba cái chuyện lẩm cẩm tầm thường nhỏ nhặt, tại seo lại phải thắc mắc.

.

.

Viết tầm phào từ nãy giờ mà chưa buồn ngủ được, mà lại nhớ ông già tôi, chưa bao giờ dẫn tui đi câu cá, anh hai tui mang cả nhà tới cháu chắt từ VN qua đoàn tụ, không biết ông ta là man of value, hay man of success gì nữa. Ngày xưa, tôi lái xe từ Utah về Vancouver dẫn ông ta đi ăn phở, thắc mắc sao ông già làm gì lâu thế, tôi còn phải lái xe về Utah, 12 tiếng chứ đâu chơi đâu mà ông này cứ làm gì lâu thế. Đi vào coi thì ông già tôi đang thay áo có cổ tay sơ mi cài măng xết mạ vàng, ông ta đang bận tìm đôi măng xết cài cổ tay áo và tìm cái viết máy Parker nạm vàng mà ông ta mua cũng ngàn đô …đang giấu kỹ ở đâu.

.

.

Tự nhiên tui nổi nóng:  Ba đang sống bằng tiền ăn xin của chính phủ Mỹ, đâu có đi làm đóng thuế ngày nào, gìờ ăn xin SSI, có gì hay đâu mà đi ăn phở phải có Parker vàng, măng xét vàng giắt cổ tay, giắt túi, để khoe với người VN, mà ba đâu có trả tiền, ký check gì mà khoe Parker, ai biết ba có mấy thứ đó … mà con là người trả tiền ăn chứ đâu phài ba.

.

.

Hèn gì tui mua cho ông ta cái đồng hồ bằng mủ 14 đô như cái tôi đang có, nói với ông ta, ông tổng thống Clinton cũng đeo cái đồng hồ mủ 14 đô có sao đâu, cái khác nhau là ông ta làm tổng thống chứ không phải là cái đồng hồ ông ta đeo. Ông già tui dục cái đồng hồ mủ, đi mua cái Omega đeo bằng mấy tháng lãnh tiền ăn mày SSI.

.

.

Sau ngày ký check trả tiền bằng cây viết miễn phí của nhà hòm, có thể tự nhiên bỏ túi vài cây mang về, kiểu thiêu một tặng một để hỏa thiêu ba tui xong, không biết tiền ba tui gừi thằng em tui có bao nhiêu, măng xét vàng, Parker vằng nằm đâu đó trong nhà thằng em tui … chỉ biết sau mấy chục năm đã nuôi gia đình tui ở VN bằng tiền đô la … tới độ tui không có tiền để lấy vợ nữa hay bị mấy cô chê không tiền không thèm lấy … chỉ thấy những người tui đã nuôi, một nửa đã chết … một nửa chưa bao giờ thấy biết nói chữ cám ơn … giá trị đâu không thấy … chỉ thấy giáo dục còn thua một thằng nhỏ con nít Mỹ (đúng nghĩa chứ mất dậy, không có được dậy dỗ), hôm rồi tôi giúp đứa con nít Mỹ, giúp nó cột giầy sút ra vì má nó bế em nhỏ chưa cài kịp cho nó, má nó nói mày quên cái gì đó, thằng nhỏ Mỹ con vội vằng bập bẹ hai chữ: Thank You … cám ơn … và tôi chậm rãi: You are welcome …

.

.

.

.

"không thành công thì cũng thành nhân "  Nguyễn thái Học.

.

.

Giá Trị và Thành Công khác nhau ở chỗ có công dân giáo dục hay không, có biết cám ơn hay không. Giá Trị nằm bên trong con người, có trần truồng thì giá trị vẫn nằm bên trong con người, còn thành công như vàng bạc tiền của giắt túi nằm bên ngoài con người, lột trần truồng ra thì mất hết, trơ trụi không còn một xu, mở mồm ra thì cũng chỉ nói được một thứ tiếng lại không có giáo dục để nói được tiếng cám ơn … còn giá trị thì lột trần truồng ra thì kts vẫn là kiến trrúc sư, bác sĩ vẫn là bác sĩ, trí nhớ, hiểu biết học thức nằm trong đầu, nói ba thứ tiếng thì trần truồng vẫn nói được, chứ không phải tiền bạc, măng xét, parker vàng dắt túi … không còn thì lấy gì mà khoe !!

.

.

.

.

Chờ đợi những viễn du trong giấc mơ ...

.

.

Giờ thì cố đi ngủ lại.

.

.

duongtiden, duongtiman ... tmd.design .

.